Een depressie beïnvloedt je hele leven. Je voelt je somber, 'leeg' of verdrietig. Je hebt geen plezier meer in dingen die je vroeger graag deed. Je verliest interesse in je werk, je gezin, je vrienden... Een depressie maakt het moeilijk voor je om je dagelijkse leven aan te houden.
Het is niet hetzelfde als een dip hebben, je enkele dagen somber voelen of overspannen zijn. Daar heeft iedereen wel eens last van. Vaak is er dan een duidelijk verband met een negatieve gebeurtenis in je leven: een conflict, pech, verlies of ziekte. Maar een dip, overspannenheid of burn-out tasten niet alle levensdomeinen voor lange tijd aan.
Depressie komt vaak voor. Een kwart van de mensen krijgt in z’n leven te maken met een mentale stoornis, waarbij depressie (en alcoholmisbruik) het vaakst voorkomen.
Symptomen
De twee kernsymptomen van depressie zijn:
Je bent bijna elke dag neerslachtig, verdrietig, ongelukkig of somber gedurende het grootste deel van de dag.
Je hebt veel minder of geen plezier meer in dingen die je vroeger graag deed.
Daarnaast kun je last hebben van de volgende klachten:
Je voelt je moe en futloos en hebt weinig energie. Je vindt geen reden waarom je zo moe bent.
Je hebt problemen met slapen. Je kan moeilijk in slaap komen of je slaapt net heel veel.
Je hebt geen zin meer om te eten of je eet net heel veel. Daardoor verlies je gewicht of word je zwaarder.
Je voelt je waardeloos en kunt last hebben van uitzonderlijk veel schuldgevoelens.
Je hebt moeite om je te concentreren, helder te denken en besluiten te nemen.
Je gaat trager bewegen of je wordt net rustelozer en je kunt niet stilzitten.
Je krijgt het gevoel dat je beter dood zou zijn of je denkt aan zelfdoding.
Er is sprake van een depressie wanneer je:
ten minste 1 van de 2 kernsymptomen hebt.
in totaal ten minste vijf van bovenstaande symptomen hebt.
de symptomen langer dan 2 weken na elkaar hebt, en deze het grootste deel van de dag ervaart.
Bijkomend zijn er vaak lichamelijke klachten zoals vermoeidheid, geen energie, gewichtsverandering door te weinig of te veel te eten, slapeloosheid of te veel slapen, minder of geen zin hebben in seks, een droge mond, hoofdpijn, druk op de borst (benauwdheid), pijn in rug, gewrichten of spieren, hartkloppingen of duizeligheid.
Oorzaken
De exacte oorzaak van een depressie is onbekend. Wel kunnen verschillende factoren verband houden met de ontwikkeling ervan. Deze kunnen bij iedereen anders zijn. Het gaat doorgaans om een combinatie van:
biologische factoren
geslacht (als vrouw loop je meer risico)
erfelijke kwetsbaarheid
langdurige ziekte
gebruik van bepaalde geneesmiddelen, drugs of alcohol
psychische factoren
persoonlijke kenmerken zoals perfectionisme
snel uit balans zijn
en zorgelijkheid maar ook de vaardigheid om met problemen om te gaan
en de steun van de naaste omgeving
sociale factoren
ingrijpende negatieve levensgebeurtenissen zoals werkloosheid, verlies van een dierbare en relationele spanningen
een beperkt persoonlijk netwerk hebben
maar ook ingrijpende positieve gebeurtenissen zoals de geboorte van een kind
Je bent lichamelijk en geestelijk pas in evenwicht wanneer je draagkracht (wat je aankan) in overeenstemming is met je draaglast (wat je moet verwerken). Word je draaglast in verhouding té groot, dan raak je uit evenwicht. Als deze situatie blijft duren dan kan een depressie ontstaan.
Onderzoeken
Een depressie betekent niet voor iedereen hetzelfde. Onderliggend kunnen dezelfde moeilijkheden een rol spelen, maar het 'uiterlijk' van een depressie kan heel verschillend zijn. Er zijn dus ook verschillende vormen van depressie. Soms gaat een depressie samen met andere psychische problemen.
Het is zeer moeilijk om bij jezelf de diagnose van depressie te stellen. Je kan wel een vermoeden hebben op basis van de genoemde kenmerken, maar om tot een diagnose te komen roep je best de hulp in van een professionele zorgverlener.
Het vertrekpunt is een goede anamnese. Dit betekent dat een aantal gerichte vragen gesteld worden om een goed beeld te krijgen van je klachten. Maar ook van je levensomstandigheden en welke invloed die op jou hebben. Er wordt ook gekeken of er kwetsbaarheden in je familie voorkomen. Bij de anamnese kunnen vragenlijsten gebruikt worden. Soms is ook een lichamelijk onderzoek aangewezen.
Behandelingen
Er zijn verschillende behandelmogelijkheden voor een depressie. Welke hulp het beste past is niet voor iedereen hetzelfde. Het hangt af van je voorkeuren, maar ook van de ernst van je klachten, hoelang de klachten aanwezig zijn en de ontwikkeling ervan. Er zijn een aantal mogelijke behandelingen zijn, al dan niet gecombineerd.
Psycho-educatie
Het verstrekken van duidelijke informatie over de aandoening depressie. Hierbij komen de symptomen, de duur, het verloop en de impact aan bod.
Verder kunnen een dagstructuur en activiteitenplanning gestimuleerd worden. Zo kan een haalbaar dagprogramma opgesteld worden om weer structuur in je dag- en nachtritme te krijgen en afleiding te krijgen van negatieve gedachten.
Psychotherapie
Gesprekken met een professioneel hulpverlener waar je een aantal zaken kan verwerken, leert plaatsen of vanuit een ander perspectief bekijken. Er wordt gezocht naar manieren om met moeilijkheden om te gaan. Psychotherapie kan individueel verlopen, maar ook als koppel of gezin of in groep.
Verschillende vormen van psychotherapie hebben hun waarde aangetoond in de behandeling van depressie. Naast een aantal gemeenschappelijke kenmerken zoals steun bieden, inzicht verlenen en in vertrouwen kunnen spreken met een niet-veroordelende persoon leggen ze elk ook hun eigen accenten. Veel hulpverleners combineren elementen uit verschillende benaderingen, afhankelijk van wat het best aansluit bij de klachten.
Even belangrijk als het soort therapie is dat er vertrouwen is in de hulpverlener. Tijdens de therapie is er een intensieve samenwerking met de psychotherapeut waardoor een ‘klik’ belangrijk is.
Medicatie
Antidepressiva zijn de belangrijkste medicijnen in het behandelen van depressie. Ze brengen stofwisselingsprocessen in de hersenen terug naar hun normaal evenwicht waardoor je stemming kan verbeteren. Belangrijk is dat deze medicatie enige tijd nodig heeft voor er effect wordt opgemerkt: minstens 2 tot 3 weken. Aansluitend is het aangewezen deze medicatie zeker 6 maanden te nemen en niet plots te stoppen maar wel af te bouwen, zodat je lichaam de kans krijgt om in evenwicht te blijven.
Er zijn heel veel soorten antidepressiva en de mogelijke bijwerkingen verschillen. Je arts zal steeds op zoek gaan naar het middel dat best bij je past. Regelmatig moet geëvalueerd worden of de behandeling succesvol is of dat er aanpassingen moeten gebeuren.
Als je depressie gepaard gaat met andere klachten zoals angst, onrust en slapeloosheid, kan de arts bijkomend andere geneesmiddelen voorschrijven.
Elektroconvulsietherapie (ECT)
Dit is een behandeling die toegepast wordt bij verschillende ziektebeelden, waaronder ernstige depressie, als die niet voldoende reageren op medicatie. Bij ECT wordt onder verdoving kunstmatig een epileptische aanval opgewekt. Door deze techniek toe te passen en eventueel enkele keren te herhalen, kunnen mensen met een ernstige depressie zich beter gaan voelen en zelfs volledig herstellen.