We hebben 2 soorten bloedvaten: slagaders en aders. Slagaders voeren bloed met zuurstof naar de weefsels van ons lichaam, waar ze hun zuurstof afgeven. Aders brengen het zuurstofarme bloed terug naar de longen, waar het opnieuw van zuurstof wordt voorzien.
In de aders van de benen moet het bloed van beneden naar boven stromen, tegen de zwaartekracht in. Om te vermijden dat het bloed blijft staan of terugstroomt, zijn de aders om de paar centimeter voorzien van kleppen. Die sluiten na de passage van bloed de terugvloei af.
Als deze kleppen niet meer volledig sluiten, zal de bloedstroom vertragen en soms zelfs teruglopen. De druk in de ader neemt dan toe, waardoor deze uitzet. Aders die uitgezet zijn en tijdens het rechtstaan een diameter hebben van meer dan 3 millimeter, noemen we spataders.
Symptomen
De voornaamste klachten zijn
tintelingen
jeuk
nachtelijke krampen
een branderig gevoel
pijn
vermoeidheid
en een zwaar gevoel in de benen, vooral na lang rechtstaan.
Na enige tijd kun je de kronkelende, uitgezette aders op je huid zien.
Door het vertragen van de bloedstroom kan vocht zich opstapelen in je benen (oedeem). Je kunt er dan putjes in drukken, die blijven staan. Door de slechte bloedsomloop kan een zweer ontstaan, wat een ‘open been’ genoemd wordt. Als de spatader ontsteekt, spreken we van tromboflebitis. Er ontstaat een pijnlijke, harde, rode streng. De huid kan ook bruin gaan verkleuren. Na een stoot of spontaan kan een wondje ontstaan in de spatader. Dit geneest moeilijk.
Sommige mensen met spataders hebben helemaal geen klachten. Dan gaat het enkel om een esthetisch probleem.
Oorzaken
Familiale aanleg
Als je ouders spataders hebben, heb je zelf veel kans erop.Zwangerschap
Een staande of zittende jobLeeftijd
Hoe ouder, hoe meer kans je maakt op spatadersVrouw zijn
Spataders komen vaker voor bij vrouwen.Overgewicht
Mensen met overgewicht hebben veel meer kans op spatadersOverdreven blootstelling aan warmte
Te strakke kledij
Te hoge of te lage hakken
Onvoldoende lichaamsbeweging
Onderzoeken
Echografie om na te gaan wat de precieze oorzaak is van de klachten.
Behandelingen
Steunkousen
Steunkousen drukken oppervlakkige spataders samen en duwen het bloed naar boven. Bij een bandagist, thuiszorgwinkel of apotheker krijg je de gepaste kous aangemeten.
Medicatie
Een flebotonicum verhoogt de weerstand van de vaatwand en verbetert de bloedcirculatie. Daardoor zullen klachten verminderen. Helaas kan medicatie niet op tegen grote spataders.
Inspuiting in de slagader
Met een fijn naaldje wordt de ader aangeprikt en wordt een vloeistof ingespoten. Dit product beschadigt de binnenkant van de vaatwand waardoor die gaat dichtkleven. De spatader verschrompelt en verdwijnt.
Soms wordt een schuim gebruikt. Dit is hetzelfde product, maar dan gemengd met lucht. Op die manier kunnen we grotere spataders behandelen.
Operatie
Klassieke chirurgische verwijdering van de spatader
Meestal gaat het hier om de ader van enkel naar lies of de ader van enkel naar kniekuil die niet goed werkt. De zichtbare spataders zijn zijtakken hiervan.
Spataderbehandeling via ablatie
Bij deze behandeling is geen sneetje nodig in de lies of kniekuil. De ader wordt dan niet verwijderd maar dichtgebrand.